16:06, 27 ноября 2017 г.

Атырау театры – Түркияда

Махамбет атындағы Атырау облыстық қазақ драма театры іргетасы қаланған 1938 жылдан бастап бүгінге дейінгі аралықта 600-ге жуық пьесаны сахналады. Келер жылы 80 жылдық мерейтойы болатын театр ұжымы тек атыраулықтарға ғана емес, еліміздің әр түкпіріндегі, тіпті шетелдердегі көрерменге өнерлерін көрсетіп келеді. Бұған дейін Мәскеудегі Модерн теа­трына барып, тұңғыш рет қазақ тілінде спектакль қойған атыраулық әртістер одан кейінгі сапарды Македонияда жалғастырған еді. Енді Түркияның төрінде екі бірдей қойылымды көрермен назарына ұсынып отыр.

Театр ұжымы алдымен­ Анкарадағы Билкент ха­лық­аралық зертханалық мектебінде белгілі жазушы-дра­ма­тург, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Ра­хымжан Отарбаевтың «Жасын ғұмыр» заманауи қойылымын сахналады. Бұл кездейсоқтық емес. Тағдыры спектакльге арқау болған Сүлеймен Ақдрашев осы мектепте білім алған. Төртінші сыныптан бастап Түркия мектебінде оқып, кейін осы елдегі және Англиядағы университеттерде білімін жетілдірген Сүлеймен 25 жыл ғана ғұмыр кешті. Бірақ көп нәрсеге үлгеріп кетті. «Дүниені жақсы­лық құтқарады» – дейді қойылымда Сүлейменнің әжесі. Ата-анасы мен әжесінің мейірім шуағына шомылып өссе де, өз басынан күллі адам­заттың тағдырын биік қойған, жастайынан ауыр дертке шалдықса да, өмірді өзгерткісі келген, ізгілік шырағын әр жанның кеудесіне жағып кетуге асыққан өрімдей жастың арзу-арманы көрерменді бейжай қалдырмайды.

Пьесаның авторы, театрдың көркемдік жетекшісі Рахымжан Отар­баев: «Заманауи тақы­рыпта бір дүние жазу көптен ойым­да жүрген еді, – дейді. – Кешегі тоқсаныншы жылдардағы бизнес әлемінің көрген қиын­дықтары, жеткен жетістіктері жөнінде жаңа ой айтқым келді. Сүлейменді өзім көрген жоқпын, бірақ өмірден өтіп кеткеннен кейін көп естідім. Жас азаматтың, болашақ үл­кен тұлғаның жиырмадан енді асқан жасында бес мың адамды жұмыспен қамтыған үлкен кәсіпорынды басқарғанының өзі көп нәрседен хабар бергендей болды. Шетелден оқып, көріп келген тәжірибесін туған жерінің игілігіне ар­науға асыққаны тағы бар. Кі­шіпейілділігін, адамдығын қарауында істегендер әуезе қылып айтады. Әкесі Ибрагим Ақдрашев та елге белгілі азамат. Қаншама болсам, толсам деген жастар осылай өкіндіріп кетіп жатыр. Шетелден оқып келген қаншама жас буынның әрқайсысының өзіндік тағды­ры бар. Осыларды ортақ образ қылып алдым», дейді. 

Спектакльге Сүлейменнің Түр­киядағы достары мен ұс­таз­дары арнайы келді. Фран­цуз тілінен сабақ бер­ген­ мұғалімі Шадие Түлү «Сабақты мен айтайыншы» деп үнемі қолын көтеріп отыратын елгезек қазақ баласының кейпі есінде қалғанын айтады. «Түсінбей қалғанын сұраудан именбейтін. Білгісі келіп тұратын. Мұғалімдері Сүлейменнің осы қасиетін жоғары бағалайтын еді. Өмір­ден өткені жайлы әлеуметтік желі­ден оқып, қайғырып қал­­дық. Өте өкінішті жайт. Қойылымды көріп отырып, ақылды оқушыммен бір сәтке болса да қауышқандай әсерде болдым. Дүниеде жақсылық ұмытылмайды, жақсы адам­дардың аты өшпейді. Осындай жас ғұмырдың үзілгеніне қайғырып, өнер туындысына арқау еткендеріңізге тәнті болдым», деді ол.

«Жасын ғұмырды» Анка­радағы Гази универ­ситетінде қазақ әдебиетінен дәріс бе­ретін академик Жәмила Кы­на­джы да тамашалады.­ «Түркия мен Қазақстан ара­сын­дағы әдеби-мәдени бай­ланыстардың тамыры жыл санап тереңдеп келеді, – дейді жас ғалым. – Қазақ әде­биетінің шоқтығы биік тұл­ға­ларының шығармалары түрік тіліне аударылды. Қа­зақ­тың ұлттық бейнесін көркем әдебиетінен де, театрдағы қойылымдардан да анық аңғаруға болады. Бүгінгі спектакльден болашағынан зор үміт күттірген жас аза­маттың тағдырын, бизнес әле­міндегі ішкі қайшылықтар мен келісімдерді көрдік».

Махамбет атындағы Атырау облыстық қазақ драма театрының жас та талантты режиссері Жанат Телтаевтың қолтаңбасы ол сахналаған әр қойылымнан анық көрініс табады. Бұл жолы да солай болды. Суретші Темірбек Мұқтаровтың, Сүлеймен рөлінде ойнаған Нұрбек Съезхан, бас­ты рөлдердегі Сәбит Қожабеков, Гауһар Қабиева және Сүлейменнің бала кезін шебер көрсете білген Нұржан Бақытжанұлының актерлік ойындары түркиялық көрерменді де тәнті қылды. 

Айта кетейік, Атырау теа­тры­ның өнер сапарына Қа­зақстанның Түркиядағы ел­шілігінде дипломатиялық қызметте жүрген Мәлік Отар­баевтың қосқан үлесі зор. Қазақ тілінде қойылған спек­такльдердің түрікше нұсқасы арнайы экран арқылы көр­сетіліп отырды. 

Сондай-ақ театр Түркияның Аф­шин қала­сында Мә­лік Отар­­баевтың драматур­гия­­дағы алғашқы ізденісі – «Баянды бақ» пьесасын қой­ды. Елбасының «Бола­шақ­қа бағдар: рухани жаңғыру» бағ­дарламалық мақаласы аясын­дағы «Жаһандағы қазақ­стан­дық мәдениет» жоба­сы бойынша жолға шыққан Аты­рау театры бір апта бойы Түркия қалаларында өнер көр­с­етеді. 

Если вы заметили ошибку, выделите необходимый текст и нажмите Ctrl+Enter, чтобы сообщить об этом редакции
Объявления
live comments feed...